SARI NOKTA HASTALIĞINDA GÖZLÜK KULLANIMI VE UYGULAMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Gözün görme ile ilgili sinir hücrelerinin bulunduğu ve görüntünün ilk algılandığı doku olan retina’nın merkezine sarı nokta adı verilmektedir.  Halk arasında sarı nokta hastalığı ve tıbbi olarak makula dejeneresansı denilen hastalıkta bu merkezde bir bozulma oluşmaktadır.  Bu bölgenin bozulması ise hastanın merkezi görmesinin bozulmasına neden olmakta ve ancak bu  sorunlu alanının kenarından görebilmeye imkan sağlamaktadır. (Resim 1.  Sarı nokta hastalığında görme)

Santral Skotom Merkezi leke		Metamorfopsi Şekillerde ve çizgilerde bozulma

Tıbbi tedavi sona erdikten sonra kalıcı olarak yerleşen bu görme kaybı sonrası verilen gözlükler, kalan etraf görmeden yararlanmayı hedeflemektedir.  Hastalarımızın bu görme zorlukları ne yazık ki iyileşmemektedir.  Ama uygun bir takım yöntemler ile ve zorluklarla olsa da, okuma  gibi bir takım fonksiyonlar yeniden yerine getirilebilmektedirler.  Özellikle okumanızın, yeniden okuma öğrenir gibi yavaş yavaş gelişme gösterebileceği bilinmelidir. Size verilen yakın gözlükleri ile okuyacağınız yazı uygun mesafede tutulmalı ve uygun ışık koşulları size önerildiği şekilde sağlanmalıdır.  Ne yazık ki, gözümüzün okuma ve keskin görme işlevlerini üstlenen doku sarı noktadır.  Unutulmamalıdır ki, yaşamınız boyunca okumanızı sağlayan sarı nokta artık çalışmaz hale gelmiştir. Gözünüzün aslında görme yeteneği çok daha düşük olan bir diğer bölgesi görme fonksiyonu için çalıştırılmaktadır. Bunun da çok kolay olamayacağını biliyoruz.  Önce okunabilen boyuttaki kelimelerle başlayan sabırlı bir okuma çalışması sonrasında, hem okunabilen kelimelerin boyutunun küçüldüğü hem de okuma hızının arttığı da bir gerçektir.

KULLANILAN GÖZLÜKLER :

* Uzak Gözlükler: Genellikle renksiz bir cam ile kullanmak gereklidir.  Önemli bir numara ihtiyacı olmayanlar uzak gözlüğü kullanmayabilir.  Uzak-yakın, çok odaklı gözlük kullanımı sarı nokta hastalığında daha zorlu olabilir. Bu konuyu, size özel olarak doktorunuz ve gözlükçünüz ile konuşmak gereklidir.

Gözlük camlarının önemli bir kısmı Ultraviyole (UV) için koruyucu bir filtre içerir.  Güneşin UV ve mavi dalga boyundaki ışınları sarı nokta için zararlı olduğundan, UV filtresi olan bir gözlük camı kullanmak önemlidir.  Son zamanlarda zararlı mavi dalga boyundaki ışınların bir kısmını da engelleyen filtreler içeren, renkli olmayan gözlük camları piyasada bulunmaktadır.  Güneş gözlüklerinizin de bu mavi ışığı engelleyici filtresinin olması önerilir.

*Teleskopik Gözlükler:  Günümüzde görmesi azalan az görme hastalarının kullandığı önemli görme yardımcılarındandır.  Bu gözlükler yardımı ile görme bir miktar artar, ne yazık ki oluşan görme alanı kaybı nedeniyle kullanım alanları oldukça kısıtlı kalmaktadır.  En yaygın kullanım şekli, oturup bir şey seyrederken(ör.TV) kullanımdır.  Hareketli halde kullanım mümkün değildir.  Son zamanlarda iki odaklı (bioptik) teleskopik gözlükler ile bu imkan bir parça sağlanmıştır.  Bu gözlüklere takılan bir takım kapaklar yardımı ile yakın görmede de kullanılmaları mümkündür.

Bu gözlüklerin sizin için uygun olup olmadığına yapılan muayene sonucunda karar verilir.

*Güneş Gözlükleri:  Yukarıda da belirtildiği gibi sarı nokta hastalarının güneşin zararlı UV ve mavi dalga boyundaki ışınlardan korunmaları önemlidir.  Bu ışınlar sarı nokta hastalığının  bugün için bilinen en önemli üç nedeninden biridir.  Bu amaçla kullanılan sarı – kahve renklerde koruyucu filtreli özel gözlük camları bulunmaktadır.  Bu camlar ile numaralı/numarasız güneş gözlükleri yapılabilmektedir.  Bu güneş gözlükleri ile birlikte sarı nokta hastalığı olanların veya risk altında olanların siperlikli şapkalar kullanmaları da önerilmektedir.

*Yakın/Okuma Gözlükleri: Sarı nokta hastalığında kullandığımız okuma gözlükleri diğer hastalarda kullandıklarımıza göre bir takım özellikler göstermektedir.  Bazı hastalarda sadece tek göz ile okuyabilmek mümkün olmakta ve bu yüzden bir gözün görmesini engelleyen mat gözlük camları ile kapatılması gerekebilmektedir.

Bazı okuma gözlükleri prizma dediğimiz bir takım özel camlar içerebilmektedir.  Bu prizmalar genellikle sadece okuma gözlükleri için gerekli olmakta, uzak gözlükleri için kullanılmamaktadır.

Akılda tutulması gereken en önemli konular:  bu gözlükler ile okuma mesafesinin iyice ayarlanması ve size önerilen uygun ışık ile okumaktır.  Genellikle normal okuma gözlüklerine göre biraz daha yakından okumak gerekmektedir.  Özellikle daha iyi olan gözün arkasından gelen ve okunmak istenen metni aydınlatan ışıklar ile okuma daha da kolaylaşır.  Kötü bir ışıkta ise okuma imkansız olabilir.  Bu yüzden gözlüğü ilk aldığınızda, hemen gözlükçü dükkanında, uygun olmayan ışık altında bir deneme yapıldığında okumada oldukça zorlanabilirsiniz.

Unutmayınız ilk başlarda okumada zorluklarla karşılaşabilirsiniz, ancak okudukça bu beceriniz gelişme gösterecektir.